Wat is slapeloosheid?

1. Een verstoord bioritme

Als de biologische klok in je lichaam verstoord is, kan je moeilijk in slaap vallen. Werk je onregelmatig in nachtdiensten of heb je last van een jetlag? Dan is de kans op een verstoord bioritme groot, waardoor je niet of slecht slaapt.

 

2. Piekeren

Lig je in bed alsmaar te denken aan die belangrijke presentatie van morgen? Maak je je druk om je relatie? Om je kindjes? Je hoofd is zo druk bezig dat het niet aan rusten toekomt en je lang wakker ligt.

 

3. Alcohol en cafeïne

Hoewel je na een nachtje stappen doorgaans snel in slaap valt, is je slaap minder diep en onrustiger nadat je alcohol hebt gedronken. Je zal vaker en sneller wakker worden. Cafeïne geeft dan weer een stimulans aan je ademhaling, je zenuwstelsel en je hartslag, waardoor je klaarwakker in bed ligt.

 

4. Stress

Als je stress hebt, ervaart je lichaam spanning en maakt het adrenaline aan. Die adrenaline houdt je lichaam alert en wakker. Tijdens een stressvolle periode lig je bovendien vaak te piekeren en kan je daarom de slaap niet vatten.

 

5. Fysieke kwalen

Last van pijn, jeuk of een vervelende hoest? Lijd je aan slaapapneu of ben je zwanger? Lichamelijke problemen of kwaaltjes zorgen vaak voor een verstoorde nachtrust.

 

6. Medicijnen

Gebruik je medicijnen? Check dan altijd de bijsluiter. Sommige medicijnen hebben immers een negatieve invloed op je nachtrust.

 

7. Eetgewoontes

Hoe vetter en gekruider je eet, hoe groter de kans dat je 's nachts wakker ligt. Je zweet meer en hebt vaker last van je maag.

 

8. Despressie

Bij een depressie is de kans groter dat je last hebt van slapeloosheid. Zo slaap je met een depressie vaak moeilijker in, slaap je minder goed door en ben je vroeger wakker.

 

9. Gebrek aan slaapcomfort

Te hard, te zacht, te lawaaierig, te koud of te warm: de omgeving en het bed waarop je slaapt hebben een grote invloed op je slaapcomfort. Heb je er wel eens aan gedacht dat je slaapproblemen veroorzaakt kunnen worden door een verouderde matras? Lees ons advies over de levensduur van een matras hier.

Mogelijke gevolgen van slapeloosheid op korte termijn

• Een suf gevoel
• Een prikkelbaar humeur
• Een verminderd concentratievermogen
• Hoofdpijn
• Geeuwen en vermoeidheid
• Een vermoeide uitstraling met wallen onder je ogen

Mogelijke gevolgen van slapeloosheid op lange termijn

• Het altijd koud hebben
• Een verhoogde bloeddruk
• Een grotere kans op depressies
• Een verhoogd risico op hallucinaties
• Een verhoogde kans op het ontwikkelen van diabetes
• Overgewicht
• Gewichtsverlies
• Geheugenverlies

Met een goede slaaphygiëne, voldoende ontspanning en eventueel hulp van een arts of aangepaste therapie kan je slaapproblemen aanpakken.

1. Zorg voor een goede slaaphygiëne

Met een goede slaaphygiëne, voldoende ontspanning en eventueel hulp van een arts of aangepaste therapie kan je slaapproblemen aanpakken.

2. Algeme tips om goed te slapen:

• Breng regelmaat in je slaappatroon: probeer telkens op hetzelfde tijdstip te gaan slapen en sta op hetzelfde tijdstip op. Je lichaam zal na een tijdje vanzelf aanvoelen wanneer het tijd is om naar bed te gaan.
• Gebruik je slaapkamer enkel om te slapen: tv kijken, drinken of eten doe je er beter niet. Als je lichaam je slaapkamer enkel aan ‘slapen’ linkt, zal je sneller indommelen.
• Zorg voor een aangename slaapomgeving: je slaapt het beste in een stille, goed verduisterde ruimte waar de temperatuur aangenaam is. Verlucht je slaapkamer ook regelmatig.
• Pas je voeding aan: zware maaltijden, voedsel met veel suiker, cafeïne en alcohol zorgen ervoor dat je slechter slaapt. Deze vermijd je dus beter zo’n vier uur voor je onder de wol kruipt.
• Ontspan voor je gaat slapen: neem een warm bad, drink een (theïne-vrije) thee, lees een boek… zodat je ontspannen naar bed kunt.
• Vermijd blauw licht: het blauwe licht van een smartphone of tablet geeft je hersenen de illusie dat er daglicht is. Je lichaam maakt dan minder slaaphormoon aan. Leg je smartphone dus aan de kant ‘s avonds of zet hem op nachtstand zodat het blauwe licht gefilterd wordt.
• Zorg voor comfort: een goede matras die is aangepast aan je lichaam helpt om sneller in slaap te vallen én door te slapen. Is je matras aan vervanging toe? Vind een matras die matcht met jouw slaaphouding en voorkeuren.

Meer tips om te slapen vind je op onze adviespagina ‘11 slaaptips voor slechte slapers’.

3. Ontspan en beweeg voldoende

Een gezonde geest in een gezond lichaam: zowel voldoende ontspanning als voldoende beweging hebben een positieve invloed op jouw slaap. Ga je door een stressvolle of drukke periode op het werk of in je persoonlijk leven? Blijf dan voldoende tijd nemen voor jezelf. Ga wandelen in de natuur, plan een gezellig etentje met vrienden of ga een koffie drinken in je favoriete bar. Onthoud dat je ontspanning vooral nodig hebt op momenten dat je er het minste tijd voor lijkt te hebben.

Door te ontspannen doorheen de dag kan je stress een plaats geven en verwerken. Neem je geen ontspanning, dan ga je gestresseerd slapen en is de kans groot dat je nachtrust verstoord wordt. In stressvolle periodes is voldoende nachtrust belangrijk om te blijven functioneren.

Met ontspanning zorg je voor een gezonde geest, en door voldoende te bewegen geef je aandacht aan je lichaam. Heb je de hele dag stilgezeten? Dan is je lichaam niet moe genoeg en zal je dus minder snel in slaap vallen. Sporten zorgt ervoor dat je overdag meer energie hebt en dat je meer melatonine aanmaakt, het hormoon dat ervoor zorgt dat je ‘s avonds slaperig wordt. Wie vaak sport, valt dus makkelijker en sneller in slaap en heeft meer diepe slaap: de slaapfase waarin je lichaam recupereert en ontspant.

4. Therapie of behandeling bij een arts

Als de slapeloosheid lang blijft aanhouden, is het aangewezen om samen met een arts naar de oorzaken te zoeken. Meestal krijg je dan het advies om een slaapdagboek bij te houden.

 

Is er een onderliggende oorzaak voor je slapeloosheid?

Wordt je slapeloosheid rechtstreeks gelinkt aan fysieke of mentale klachten zoals slaapapneu, een depressie of angsten? Dan kan een arts een behandeling opstarten of je doorverwijzen naar een specialist.

 

Is er geen onderliggende oorzaak voor je slapeloosheid?

Als de oorzaak van je slaaptekort niet duidelijk is, kan een slaaponderzoek voorgeschreven worden waarbij jouw slaappatroon en slaapproblemen in kaart gebracht worden. Een andere veelgebruikte methode is slaaptraining of cognitieve gedragstherapie bij een psycholoog.