Wat gebeurt er als je (niet) slaapt?

Kinderen klaarmaken en naar school brengen, vergaderen, sporten na het werk, boodschappen doen en ‘s avonds nog een feestje meepikken... Overdag zijn we meestal druk in de weer. Al die activiteiten vragen energie, zowel mentaal als fysiek. Gelukkig heeft ons lichaam een wondermiddel om onze batterijen op te laden en ons energielevel op peil te houden: slaap! Samen met neurowetenschapper en slaapexpert dr. Els van der Helm vertellen we je er meer over.

Wat is slaap?

Slaap is een periode van herstel voor je lichaam. Je hersenen blijven ondertussen wél heel actief. Zo actief, dat ze tijdens je slaap maar 10% minder energie verbruiken dan wanneer je wakker bent. Wat er dan precies gebeurt, leggen we hieronder uit aan de hand van de vier slaapfases. Deze fases vormen samen je slaapcyclus. De slaapcyclus duurt 90 minuten en doorloop je elke nacht een aantal keer, afhankelijk van hoe lang je slaapt.

 

Fase 1: heel lichte slaap

Dit is de overgang van wakker naar licht slapen. Deze fase – waarin je zweeft tussen wakker zijn en slapen – duurt gemiddeld 15 tot 20 minuten. Daarna val je in een lichte slaap.

 

Fase 2: lichte slaap

Je slaapt, maar niet diep. Je wordt niet meer van elk geluid wakker zoals in fase 1, maar mocht je wakker worden, dan heb je niet het gevoel dat je al geslapen hebt. Toch gebeurt er wel al van alles in deze fase: nieuw geleerde informatie en vaardigheden worden opgeslagen, zoals een nieuwe taal of tennisslag.

 

Fase 3: diepe slaap

Je spieren zijn ontspannen en ademhaling, hartslag en bloeddruk zijn laag. In deze fase worden je hersenen als het ware ‘schoongemaakt’, zodat je hersenen de volgende dag weer als nieuw functioneren. Je lichaam herstelt en vernieuwt weefsels, bouwt botten en spieren op en je immuunsysteem versterkt. 

 

Fase 4: REM-slaap

Van je diepe slaap kom je via lichte slaap in je REM slaap. Je brein is heel actief en emoties worden verwerkt. Daarnaast zorgt deze fase ervoor dat je je de dag erna beter kunt concentreren. Je geheugen, creativiteit, oplossingsgerichtheid én humeur worden verbeterd.

 

Vaak wordt gedacht dat goede slapers de hele nacht doorslapen en pas weer ’s ochtends wakker worden. Maar dat is niet het geval. Na iedere cyclus word je heel even wakker. Hoewel veel mensen dit niet merken, is het dus helemaal niet gek als je een aantal keer wakker wordt ’s nachts. Merk je wel dat je regelmatig wakker wordt? Lees dan onze tips om door te slapen.

 

Wat is goed slapen?

Je weet nu wat slapen is. Maar wanneer slaap je nu góed? Goed slapen wordt gedefinieerd als een nachtrust waarbij je binnen 30 minuten in slaap valt en de hele nacht doorslaapt. Even wakker worden is daarbij niet erg, mits je binnen vijf minuten – of voor mensen boven de 65 jaar: binnen tien minuten – weer in slaap valt. Idealiter word je zonder wekker wakker en voel je je overdag uitgerust, zonder daarbij gebruik te maken van stimulerende middelen zoals cafeïne. Na zo’n nacht ben je in staat om alles uit je dag te halen.

 

Waarom slapen we?

Naast dat slapen ervoor zorgt dat je alles uit je dag kunt halen, is het ook noodzakelijk. Dat alle dieren en mensen kwetsbaar zijn wanneer ze slapen, maar het tóch doen, bewijst hoe onmisbaar slaap is. Het heeft positieve impact op bijna alles: het maakt je gelukkiger, gezonder, aantrekkelijker, je presteert beter, leert sneller, bent creatiever, sterker… en nog veel meer. Een waar wondermiddel, dus!

 

Wat als je te weinig slaapt?

Iedereen kent het gevoel: wanneer je niet of slecht geslapen hebt, zit je niet goed in je vel. Sterker nog: er is bijna niets in je lichaam dat níet lijdt onder een slechte nachtrust. Een slaapgebrek heeft invloed op je mentale en fysieke gezondheid.

 

Een goed voorbeeld dat het belang van slapen laat zien, is autorijden. Sla je een hele nacht over óf slaap je 10 dagen lang 1 tot 2 uur minder dan je eigenlijk nodig hebt, dan staat dat gelijk aan een alcoholpromillage van 1. En dat terwijl je met een promillage van 0,5 niet meer mag rijden!

 

Benieuwd of jij te weinig slaapt? Lees dan deze pagina.

 

En wil je meer weten over (beter) slapen? Kijk dan eens hier.